Jak rozliczać PIT od nagród w konkursach otrzymanych przez przedsiębiorcę – wyrok NSA

Nagroda otrzymana w konkursie przez podatnika PIT –  biorącego w nim udział w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej –  nie może być opodatkowania 10% zryczałtowanym podatkiem – wyrok NSA z 28 lipca 2023 r., sygn. akt II FSK 174/21.

Stan faktyczny

Podatnik, osoba fizyczna, prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług reklamowych i w ramach tej działalności współpracuje z kilkoma serwisami badawczymi, w których można wypełniać ankiety na rozmaite tematy z życia codziennego i oceniać różne produkty w zamian za nagrody pieniężne. Nagrody te można otrzymać także w zamian za polecenie serwisu innym osobom. Standardowo dodatkowym warunkiem uzyskania nagrody jest tzw. test wiedzy, w którym trzeba poprawnie odpowiedzieć na postawione pytanie.

Podatnik zalicza te nagrody do przychodów z działalności gospodarczej, ale niektóre serwisy pobierają przy wypłacie, jako płatnicy, 10% zryczałtowany PIT na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 2 updof. W takich przypadkach podatnik nie wykazuje już przychodu z działalności gospodarczej, by uniknąć podwójnego opodatkowania tego samego zdarzenia. Wobec zasłyszanych wątpliwości podatnik złożył wniosek o interpretację, pytając, czy postępuje słusznie.

Stanowisko organu interpretacyjnego

Organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Jego zdaniem brak jest uzasadnienia do wyłączenia ze źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, nagród konkursowych, w sytuacji gdy udział w konkursie odbywa się w ramach działalności zarobkowej prowadzonej we własnym imieniu i na własny rachunek. Zatem mimo pobrania 10% ryczałtu przez organizatorów konkursów, podatnik zobowiązany jest uwzględnić nagrody w przychodach z działalności gospodarczej.

Stanowisko WSA 

WSA w Gdańsku uwzględnił skargę podatnika i interpretację uchylił. Zdaniem sądu nagrody w konkursach, uzyskiwane przez osoby fizyczne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, podlegają opodatkowaniu 10% ryczałtem. Innymi słowy, jeśli podatnik PIT bierze udział w konkursie, to wygrane otrzymane przez niego stanowią przychód z tytułu udziału w konkursie, niezależnie od tego, jakie są pozostałe źródła jego przychodów.

Stanowisko NSA

Sąd II instancji uwzględnił skargę kasacyjną organu interpretacyjnego i uchylił wyrok WSA, uznając, że interpretacja jest prawidłowa. Wskazał, że WSA zignorował kwestię kwalifikacji przychodu do odpowiedniego źródła. Nie powinno być wątpliwości, że przychody z nagród są przychodami z tzw. innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 updof). Jeśli zatem podatnik wskazuje, że bierze udział w konkursach w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, to nagroda w takim konkursie musi być zakwalifikowana jako przychód z tej działalności (a nie z innych źródeł), a przy takiej kwalifikacji stosowanie 10% ryczałtu, czyli art. 30 ust. 1 pkt 2 updof, nie jest możliwe, bo art. 9a tej ustawy zawiera wyczerpującą listę sposobów opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej i tego ryczałtu na tej liście nie ma.

Od redakcji

Przedstawiona kwestia jest różnie rozstrzygana w orzecznictwie sądów. Dostrzega to zresztą NSA w uzasadnieniu powyższego wyroku, przywołując zarówno wyroki, z którymi się nie zgadza, czyli wyroki akceptujące 10% ryczałt, jak i wyroki, które, jak wyrok powyższy, ryczałt ten wykluczają. Co ma robić podatnik w obliczu takiej niepewności prawnej? Wskazane byłoby wystąpienie o interpretację indywidualną, co pozwoli na usunięcie wątpliwości (w nieznanym zresztą, wobec rozbieżności orzeczniczej, kierunku). Jeśli ostatecznie okaże się, że 10% ryczałt nie powinien być stosowany, ale organizator konkursu upiera się przy jego pobieraniu, to podatnikowi nie pozostaje nic innego, jak tylko zaliczyć nagrodę do przychodów z działalności gospodarczej i wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie i zwrot nadpłaty podatku w wysokości równej pełnej kwocie nieprawidłowo pobranego ryczałtu.

Oczywiście wszystkie te perturbacje nie miałyby miejsca, jeśli byłoby możliwe wzięcie udziału w konkursie jako osoba prywatna, a nie jako przedsiębiorca.

Krzysztof Janczukowicz

doktor prawa, nauczyciel akademicki i radca prawny. Specjalizuje się w prawie podatkowym i karnym